«سیاست و آیین دولت‌داری» از نگاه میرسیدعلی همدانی

میرسیدعلی همدانی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های  علم و فرهنگ سده‌های میانه است. شناخت میراث علمی این فیلسوف گواهی می‌دهد که وی در تعلیماتش به مسائل گوناگون فلسفی- اخلاقی، سیاست، نظریۀ معرفت، منطق، دیالکتیک و... توجه کرده است. او به‌ویژه دربارۀ سیاست، آیین دولت‌داری، اصول ادارۀ و روابط بین مردم، اندیشه‌های درخور توجهی دارد که امروز هم ارزش خود را از دست نداده‌اند. میرسیدعلی در طول عمر گرانبهای خود به کشورهای مختلف سفر کرده و درنتیجۀ آن با اَشکال مختلف سلطنت و دولت‌داری کشورهای گوناگون آشنا شده و توانسته دربارۀ سیاست و آیین دولت‌داری اندیشه‌هایی پرقیمت پیشنهاد کند. او همچون دانندۀ بزرگ فلسفۀ اسلام، عقاید خود را دربارۀ سیاست محض در پیوستگی به تعلیمات اسلام و پیروی از اصول حکومت‌داری علمای دین و دیگر سیاست‌مداران مسلمان سازمان داده است. عقاید اجتماعی و سیاسی علی همدانی جنبۀ دینی و اخلاقی دارند و او حلّ همه‌گونه مسائل سیاسی را از موضع دین و اخلاق بررسی می‌کند. او همچنین در ادارۀ دولت به خرد و علم و معرفت بهای بلند داده و از پادشاهان خواسته است که ضمن رعایت انصاف و عدالت، به اهل علم و فرهنگ نیز تکیه کنند. این فیلسوف بزرگ برای ادارۀ کشور شرط‌هایی گذاشته است که در آن حقوق و منافع مسلمانان تحت حمایت قرار گرفته است. او به حقوق رعیت غیرمسلمان نیز توجه کرده و رعایت آن‌ها را واجب دانسته است.